Tematyka badawcza

Zróżnicowana problematyka badań prowadzonych na Wydziale Biologii UAM pozwala w sposób istotny wpisywać się w rozwój nauk biologicznych, poczynając od tych zajmujących się organizacją życia na poziomie molekularnym (biologia i genetyka molekularna, biochemia, bioenergetyka) poprzez poziom komórkowy, zarówno komórek prokariotycznych jak i eukariotycznych (mikrobiologia, biologia komórki, cytologia i histologia roślin i zwierząt) i organizmalny (fizjologia roślin i zwierząt) do dyscyplin zajmujących się poziomem ponadosobniczym, w tym relacjami między organizmami a środowiskiem życia w obrębie populacji, ekosystemów i wyższych jednostek organizacyjnych. W te wszystkie badania coraz mocniej wpisują się najnowocześniejsze podejścia wykorzystujące z jednej strony problematykę zagadnień ewolucyjnych, a z drugiej - techniki obliczeniowe (bioinformatyczne). Struktura organizacyjna Wydziału Biologii dobrze odzwierciedla zróżnicowanie zainteresowań badawczych pracowników Wydziału. W czterech instytutach prowadzone są badania w zakresie szeroko pojmowanych nauk biologicznych.

Pokrótce można je scharakteryzować następująco:

Instytut Antropologii

Badania koncentrują się na problemach: biologii rozwoju człowieka w okresie prenatalnym, perinatalnym i postnatalnym; rozwoju fizycznego noworodków, dzieci i młodzieży; biologicznych przejawów starzenia się człowieka i populacji ludzkich; przemian ruchu naturalnego ludności i ich konsekwencji genetycznych w XIX- i XX-wiecznej Polsce; biologicznych i pozabiologicznych uwarunkowań więzi społecznych; znaczenia charakterystyk akustycznych głosu ludzkiego w komunikacji międzyosobniczej; biologicznych konsekwencji zmian struktury rodziny; ekologii populacyjnej człowieka; biologii populacji ludzkich; biologii i ekologii populacji subfosylnych; biologicznych i kulturowych czynników determinujących zachowanie człowieka; ekologicznych warunków ewolucji biokulturowej człowieka; teorii ewolucji człowieka.

Instytut Biologii Eksperymentalnej

Badania dotyczą następującej problematyki: mechanizmów obronnych i adaptacyjnych zwierząt i roślin w reakcji na stres biotyczny i abiotyczny (np. obecność metali ciężkich, czy utrata wody); eksperymentalnej embriologii roślin; fizjologicznych, biochemicznych i molekularnych podstaw wzrostu i rozwoju roślin oraz zwierząt; taksonomii, filogenezy, zróżnicowania genetycznego, czynników wirulencyjnych oraz ich uwarunkowań genetycznych (m.in. wysp patogenności) u wybranych grup bakterii; taksonomii i genetyki populacji roślin; mikrorozmnażania rzadkich i ginących gatunków roślin; struktury i funkcji błon, organelli komórkowych, komórek oraz narządów u bezkręgowców; opracowania nowych, skutecznych metod wykrywania patogennych bakterii i wirusów, w tym związanych z procesami nowotworzenia.

Instytut Biologii Molekularnej i Biotechnologii

Badania koncentrują się na problemach: organizacji molekularnej i funkcjonowania genomów jądrowych i organellowych u roślin i zwierząt; struktury, funkcji i mechanizmów dojrzewania eukariotycznych kwasów rybonukleinowych; molekularnych podstaw procesów bioenergetycznych oraz transdukcji energii w błonach biologicznych mitochondriów; genetycznej transformacji roślin; molekularnych podstaw integralności strukturalnej i funkcjonalnej komórek roślinnych; genetycznej i bioinformatycznej analizy struktury genomów oraz genów uczestniczących w mechanizmach obronnych; mechanizmów detoksykacji zanieczyszczeń środowiskowych, a także mechanizmów sygnalizacji komórkowej uruchamiającej reakcje komórek w stanach zapalnych; wykorzystania metod bioinformatycznych do analizy strukturalnej cząsteczek i układów komórkowych.

Instytut Biologii Środowiska

Głównymi problemami badawczymi są: systematyka i filogeneza roślin i zwierząt; chorologia flory i roślinności; florystyczne i taksonomiczne badania flory Polski (glony, mszaki, okrytonasienne) i Afryki Centralnej; badania mikologiczne; faunistyczne, zoogeograficzne, systematyczne i filogenetyczne badania fauny Polski (mięczaki, wije, roztocze, pająki, owady, ptaki, ssaki) i roztoczy świata; biologia populacyjna roślin i zwierząt; aut- i synekologia; ekologia różnych grup zwierząt; funkcjonowanie, ochrona i odnowa ekosystemów wodnych; badania interdyscyplinarne nad oceną wartości przyrodniczej dużych obszarów; reintrodukcja rzadkich i ginących gatunków; wpływ antropopresji na zróżnicowanie ekosystemów; kompleksowe badania związane z ochroną środowiska; niektóre aspekty ekologii behawioralnej - komunikacja dźwiękowa i sygnałowa, dobór płciowy, długoterminowe zmiany cech historii życia, wybiórczość siedliska; aeropalinologia.

Cechą szczególną Wydziału Biologii jest działalność wyodrębnionych jednostek ogólnowydziałowych. Jednostki te wspomagają działalność naukowo-badawczą, jak również dydaktyczną jednostek Wydziału. Biblioteka Wydziału Biologii zapewnia dostęp do literatury naukowej, niezbędnej pracownikom i studentom Wydziału, a pozostałe jednostki można scharakteryzować następująco:

Wydziałowa Pracownia Technik Biologii Molekularnej

Zadaniem Pracowni jest zastosowanie technik biologii molekularnej opartych o sekwencjonowanie DNA i analizę genomową do rozwiązywania problemów badawczych różnych zakładów. W Pracowni wykonywane są takie badania, jak: analiza filogenetyczna, ustalanie pokrewieństw, analiza zmienności populacyjnej, jak również opracowywanie wyników technikami bioinformatycznymi. Pracownia prowadzi własne badania nad markerami molekularnymi roztoczy i mikroorganizmów.

Wydziałowa Pracownia Mikroskopii Elektronowej i Konfokalnej

Pracownia zapewnia powszechny dostęp do wysoce wyrafinowanego technicznie sprzętu: mikroskopów elektronowych transmisyjnego i skaningowego, oraz do mikroskopu konfokalnego, pozostawiając użytkowanie standardowych technik mikroskopii świetlnej w gestii poszczególnych Instytutów. Pracownia zapewnia fachową obsługę i pomoc zatrudnionych w niej pracowników. Tematyka badań prowadzonych przez Pracownię dotyczy oceny oddziaływań czynników stresowych na struktury subkomórkowe różnych organizmów.

Wydziałowa Pracownia Izotopowa

Pracownia umożliwia wykonywanie eksperymentów z wykorzystaniem materiałów izotopowych.

Wydziałowa Pracownia Fitotronowa

Wydziałowa Pracownia Fitotronowa jest wyposażona w cztery wielkogabarytowe komory do uprawy roślin. Konstrukcja komór umożliwia regulację i programowanie najistotniejszych czynników środowiskowych, takich jak natężenie światła, fotoperiod, temperatura i wilgotność powietrza. Są tam uprawiane rośliny z różnorodnych grup: od modelowych gatunków Arabidopsis thaliana i Nicotiana tabaccum, przez zboża, ziemniaki, dzikie gatunki krzewów, traw i turzyc, po glony, mszaki i wątrobowce. Z komór korzystają pracownicy, doktoranci i studenci z Instytutu Biologii Eksperymentalnej, Instytutu Biologii Molekularnej i Biotechnologii oraz Instytutu Biologii Środowiska.

Zbiory Przyrodnicze

Jednostka zapewnia fachową opiekę nad zgromadzonymi na Wydziale zbiorami zielnikowymi, faunistycznymi i osteologicznymi oraz dąży do stałego powiększania najcenniejszych kolekcji poprzez działalność naukową jej pracowników, koordynację gromadzenia zbiorów przyrodniczych na Wydziale, wymianę z innymi ośrodkami oraz zakupy zbiorów. To pozwala na włączenie istniejących zbiorów w światowy system informacji i obiegu zbiorów przyrodniczych, zgodnie z podpisaną przez Polskę Konwencją o Ochronie Bioróżnorodności. Jednostka spełnia funkcje naukowe, muzealne i dydaktyczne, pełniąc jednocześnie rolę integracyjną, zarówno w obrębie Instytutu Biologii Środowiska, jak i między pozostałymi instytutami na Wydziale Biologii.